Het UvA-onderzoek naar stress en bevlogenheid bij startende leraren in het voortgezet onderwijs is in 2017 afgerond. Zie onder een link naar de eindrapportage.
Zie ook hoofdstuk 2.2. van de slotbrochure: Starters en voorkomen van uitval. Hierin wordt onder meer aandacht besteed aan het UvA-onderzoek van Debora Roorda en van Natasja Maas (2018).
Het onderzoek
In het totaal hebben 97 starters van 28 verschillende scholen in Noord Holland deelgenomen aan het onderzoek. Het ging om 36 mannen en 61 vrouwen met een ervaring van gemiddeld 1,6 jaar (variërend van één maand tot ruim vier jaar) en een aanstelling van 0.14 tot 1 fte.
Het onderzoek was gericht op twee vragen: welke taakeisen en energiebronnen worden vaak genoemd én hoe hangen taakeisen en energiebronnen samen met stress en werkbevlogenheid? De instrumenten die ingezet werden waren een app en een dagboek.
De resultaten
Het onderzoek heeft veel informatie opgeleverd over (de ontwikkeling van) stress en bevlogenheid bij startende leraren en over dagelijkse gebeurtenissen en factoren die van invloed zijn op de mate van stress en bevlogenheid (welbevinden). Zo weten we nu dat:
- starters flink van elkaar verschillen in de mate van stress en bevlogenheid die ze gedurende het schooljaar ervaren en dat dit per dag en periode ook kan variëren
- gebeurtenissen waarin leerlingen ongewenst gedrag vertonen en gebeurtenissen waarin leraren zich bezig houden met orde houden of gedrag moeten aansturen en corrigeren minder positieve en meer negatieve emoties oproepen in leraren.
- situaties waarin leerlingen gewenst gedrag vertonen of waarin leraren bezig zijn met extra hulp en motiveren van leerlingen zorgen voor meer positieve en minder negatieve emoties.
- een hogere werkdruk tot meer stress leidt
- negatieve contacten/gedragingen van leerlingen en negatieve contacten met collega’s voor zowel de ervaren stress als de bevlogenheid van belang zijn
- gevoelens van incompetentie, ziekte en vermoeidheid tot meer stress en minder bevlogenheid leiden
- veel starters behoefte hebben aan meer/intensieve begeleiding, aan intervisie of lesbezoeken.
De UvA wil onderzoeken of het dagboek ingebed kan worden in de begeleidingsstructuur op scholen.
Realisatie 3-jarige inductie-arrangementen
Het UvA-onderzoek heeft ook inzicht gegeven in de stand van zaken met betrekking tot het realiseren van de afspraak die in het sectorakkoord VO is vastgelegd: In 2020 hebben alle VO-scholen een 3-jarig inductie-arrangement dat voldoet aan de vijf criteria die OCW hiervoor geformuleerd heeft (Raamplan Inductie, 2013).
- Slechts 18% van de deelnemers gaf aan dat er een 3-jarig programma was, 34% meldde een 2-jarig programma en 45% een éénjarig programma
- Volgens de meeste leraren werd er rekening gehouden met het feit dat zij starter zijn (taakbelasting, klassen, rooster).
- 60% van de starters gaf aan dat ze benodigde informatie over de praktische gang van zaken op tijd ontvangen hadden, 36% had een deel en 4% had niets op tijd ontvangen.
- Ruim 50% van de starters kreeg slechts één keer per kwartaal of minder vaak begeleiding van een collega.
Er moet dus nog flink wat gebeuren om de afspraak uit het sectorakkoord na te kunnen komen!
Voor meer informatie over de rapportage of vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met Debora Roorda (D.L.Roorda@uva.nl)
Eindrapportage stress en bevlogenheid bij startende leraren in het voortgezet onderwijs
Het onderzoek naar expertisepotentieel van eerstegraads startende docenten
Het onderzoek naar expertisenetwerken van starters en docent-efficacy vond plaats tijdens de schooljaren 17/18 en 18/19.
Netwerkdata zijn verzameld bij een havo-vwo bovenbouwafdeling van een middelgrote scholengemeenschap in het zuiden van het land die vier jaar achtereen het predicaat excellent heeft ontvangen, met name vanwege een sterke samenwerkingscultuur. Netwerkanalyses zijn gedaan voor starters (inkomende en uitgaande expertiserelaties) en belangrijke actoren in hun netwerk zoals docentcoaches en schoolleiding.
Er zijn vervolgens diepte-interviews afgenomen om de expertisenetwerken te verklaren en de relatie met docent-efficacy te onderzoeken.
Scriptie Natasja Maas – November 2018
Meer informatie: Natasja Maas, n.maas@uva.nl.
