Voor een goede lesobservatie maakt een observator een afspraak met de starter die hij/zij wenst te observeren. Door deze vooraankondiging kan de starter een goed observeerbare les plannen. Een les waarin een proefwerk wordt besproken, of een les waarin de leerlingen zelfstandig aan een opdracht werken is minder geschikt. Tevens kan een starter een klas selecteren waarvan hij/zij denkt goed zijn/haar professionele groei te kunnen laten zien. Het is aanbevelenswaardig om niet een te makkelijke of al te moeilijke klas te kiezen. De lesobservatie kan op twee manieren worden uitgevoerd, namelijk met behulp van de ICALT-app en met een papieren ICALT-lesobservatieformulier.

ICALT-app

Lesobservaties met behulp van de ICALT-app worden uitgevoerd via de website www.icalt.nl. Observatoren krijgen automatisch toegang tot de app, wanneer zij de ICALT-training hebben gevolgd. Rechtsboven in het menu kunt u de gewenste taal instellen. Als u bent ingelogd, kunt u een nieuw observatieformulier aanmaken door te klikken op ‘Observaties’ in de linker kolom en daarna op ‘+Maak nieuwe observatie’. U krijgt een menu te zien waarbij u de school waar u gaat observeren selecteert. U kunt de schoolnaam intypen om het zoeken te versnellen. Wanneer een school niet kan worden gevonden op naam, kan het BRIN-nummer van de school in het locatieveld worden ingevuld. In het middelste veld wordt de projectnaam geselecteerd. De projectnaam wijzigt bij elke dataverzamelingsronde. Klik hier voor een overzicht van de projectnamen uit de app. Klik vervolgens op ‘Maak observatie’.

Links in het menu kunt u klikken op ‘Eigenschappen’, ‘Opmerkingen’ en de zes domeinen welke worden geobserveerd. Door te klikken op ‘Eigenschappen’, kunt u de achtergrondgegevens wijzigen. Het is belangrijk dat alle velden zorgvuldig en volledig worden ingevuld om een betrouwbare en snelle verwerking van de gegevens mogelijk te maken. Bij het onderdeel ‘Docent’ verschijnt een lijst van starters die verbonden zijn aan het project op de door u geselecteerde locatie. Indien de docent in kwestie niet in de lijst voorkomt, kunt u een nieuwe observatie aanmaken en voor de hoofdlocatie van deze school kiezen. De hoofdlocatie is het locatienummer dat eindigt op 00. Indien de docent in kwestie ook niet onder de hoofdlocatie valt, kunt u contact opnemen via s.d.siekman@rug.nl. Het handmatig toevoegen van starters aan de lijst is niet mogelijk. Wanneer de achtergrondgegevens zijn ingevuld, kunt u de gedragsdomeinen scoren door ze aan te klikken in het linker menu. Opmerkingen voor de starter of voor de onderzoekers, kunt u achterlaten via ‘Opmerkingen’, links in het menu. De opmerkingen in het veld ‘Opmerkingen voor docent’ worden opgenomen in de feedback die de starters ontvangen. Het veld ‘Opmerkingen voor onderzoeker’ kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor opmerkingen over omstandigheden die de les en de lesobservatie beïnvloed zouden kunnen hebben. Lesobservaties kunnen alleen worden verstuurd wanneer alle achtergrondgegevens en alle ICALT-scores zijn ingevuld.

ICALT-lesobservatieformulier

De lesobservaties kunnen ook worden uitgevoerd met het papieren ICALT-lesobservatieformulier. Scholen ontvangen per e-mail het meest recente lesobservatieformulier. Het is van belang om geen oude versies van de ICALT-formulieren te gebruiken. Vanaf het voorjaar 2016 wordt het ICALT-lesobservatieformulier versie 3.0 gebruikt.

Het is van belang dat alle achtergrondgegevens op het voorblad volledig en juist worden ingevuld. De observator bewaart van elk lesobservatieformulier een kopie of een digitaal exemplaar. Ingevulde ICALT-lesobervatieformulieren ontvangen wij graag zo spoedig mogelijk na afname, zodat de feedback voor starters tijdig kan worden verzorgd. Dit kan betekenen dat de school meerdere keren een aantal formulieren per post verstuurt. Ten eerste kunt u de lesobservaties (gelieve elke observatie van een nietje te voorzien) in een envelop zonder postzegel versturen naar:

Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen
T.a.v. Michelle Helms-Lorenz (LONIE)
Antwoordnummer 172
9700 VB Groningen

Ten tweede kunt u de lesobservatieformulieren inscannen en mailen. Dat kan naar lonie@rug.nl.

ICALT e-learning

Om op de juiste manier met het ICALT-instrument te werken, dient u eerst goed te oefenen. Voorheen werd de observatietraining door de universitaire lerarenopleidingen verzorgd. Om het instrument zo toegankelijk mogelijk te maken, stellen wij deze training nu ook gratis in digitale vorm beschikbaar.

Wat heeft de module u te bieden?
U maakt kennis met het observatie-instrument, leert systematisch te observeren, de pedagogisch-didactische vaardigheden van een docent in de praktijk waar te nemen en naar waarde te schatten. We maken gebruik van video-opnamen van werkelijke lessituaties, waarmee u kunt oefenen. De module bestaat uit een persoonlijke online leeromgeving. U kunt aan onderdelen van de module werken wanneer het u uitkomt, in willekeurige volgorde.

Toegevoegde waarde
Wanneer u de module succesvol heeft afgerond, is het ICALT-instrument te gebruiken om op uw school:

• studenten te begeleiden
• de professionele ontwikkeling van beginnende docenten te ondersteunen
• koppels van ervaren docenten te vormen die elkaars lessen observeren en met de nabespreking aan hun professionele ontwikkeling kunnen werken
• u voor te bereiden op een bezoek van de onderwijsinspectie
• als team meer te leren over effectief lesgeven
• een gemeenschappelijke taal over lesgeven te verwerven.

Voor wie?
Iedereen werkzaam in het voortgezet onderwijs kan de training volgen: docenten, schoolopleiders, (vak)coaches, intern begeleiders, enz. Dit kan op twee manieren:

• Als complete module voor wie nog onbekend is met het ICALT-instrument.
• Als opfrismodule voor wie de fysieke training in het verleden al heeft gevolgd.

Inhoud
De e-learning bevat verschillende onderdelen die u elk afzonderlijk, in eigen tempo, kunt doorlopen. Zo is er achtergrondinformatie over het instrument en kunt u met behulp van verschillende videofragmenten voldoende oefenen. Ook zijn er experts (ervaren docenten en opleiders) die hun scores op de fragmenten persoonlijk toelichten. U bent in totaal ongeveer 3 – 4 uur met de e-learning bezig, afhankelijk van het aantal leeractiviteiten dat u onderneemt.

Voldoende geoefend en gelezen? Maak dan de oefentoets en sluit de e-learning af met een eindtoets.

Hoe werkt het
U volgt heel eenvoudig onderstaande stappen:

1. Ga naar ‘leren observeren’
2. Meld u aan
3. Klik in het volgende venster op “Registreer”
4. Vul uw voornaam, achternaam, school e-mailadres en BRIN- nummer in en ga akkoord met de voorwaarden
5. Activeer uw account via de e-mail die u ontvangt van het ICALT-team.

U kunt nu aan de slag!

Na de e-learning
De module wordt afgesloten met een erkend certificaat van de Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast ontvangt u een observatie-handleiding ter ondersteuning bij het gebruik van het ICALT-instrument op uw eigen school, met tips voor het nabespreken van geobserveerde lessen bij collega’s.

Contact
Voor meer informatie of vragen over de e-learning kunt u mailen naar het ICALT-team: lerenobserveren@rug.nl.
Meer informatie is ook te vinden op de website van Splintt

Feedback op de lesobservatie

Wanneer het lesobservatieformulier via de app volledig is ingevuld, kan door de observator in de app een rapportage worden aangemaakt. De rapportage kan vanuit de app naar de betreffende docent worden verstuurd per e-mail, zodat deze direct een terugkoppeling op de gegeven les ontvangt. Wanneer de observatie is verzonden, is deze definitief en kunnen geen wijzigingen meer worden aangebracht. Wees er daarom zeker van dat de scores die u hebt ingevuld juist zijn. Wanneer de lesobservatie via de papieren vragenlijst is ingevuld en opgestuurd, ontvangt de docent per e-mail een rapportage, in december bij de najaarsmeting en in juni bij de voorjaarsmeting. Starters kunnen hun scores vergelijken met de scores op een eerdere lesobservatie. Rapportages worden vertrouwelijk naar de starter verzonden.

ICALT-observatie training

Er wordt naar gestreefd dat alle observatoren die voor het onderzoek observaties van starters uitvoeren getraind worden in het gebruik van ICALT. Het doel van de training is het leren gebruik maken van het ICALT-observatie instrument, en het bereiken van consensus met een referentiegroep over de te observeren domeinen. Immers, stellingen over de wijze waarop de starter lesgeeft zijn voor meerder interpretaties vatbaar. De fysieke training bestaat uit twee delen. Het eerste deel duurt 1 uur, en wordt gebruikt om een theoretische achtergrond, enkele onderzoeksresultaten en uitleg over het gebruik van ICALT te geven. Het tweede deel duurt 3 uur, en wordt gebruikt om te oefenen door middel van videofragmenten, om beoordelingen onderling te bespreken en deze te vergelijken met landelijke normeringsgegevens. De training kan ook online gevolgd worden via de ICALT e-learning module. Zie informatie hierboven.